НЕГА ИНСОНЛАР 40 ЁШДАН КЕЙИН СЕМИРА БОШЛАЙДИ.

НЕГА ИНСОНЛАР 40 ЁШДАН КЕЙИН СЕМИРА БОШЛАЙДИ.

НЕГА ИНСОНЛАР 40 ЁШДАН КЕЙИН СЕМИРА БОШЛАЙДИ.

Айрим инсонлар 40 ёшдан кейин овқатланиш режими ва жисмоний фаоллиги даражаси ўзгармаган холда хам вазн ола бошлайди. Инсон фаол холатда бўлса хам қариш жараёни ишга тушган бўлади: яъни метаболизм секинлайди, мускул массаси камади ва танани яхши формада ушдаб туриши учун керакли бўлган айрим гормонлар миқдори камаяди. Қуйида шулар хақида ва унга қарши қандай курашиш кераклиги хақида гапирилади.

Метаболизм секинлашади
2010 йилда 8 мингдан ортиқ турли ёшдаги инсонларни кенг кўламли текшириш натижаларига кўрсатишича 40 ёшдан ошган инсонларда асосий метаболизм жараёнлари 3,1-3,2% га камаяр экан. Бу дегани инсон танаси одатдагидан тинч холатида 50-60 килокалорияга камроқ сарфлайди. Бир карашда бу жуда хам озга ўхшайди, аммо жисмоний фаоллигингизни сақлаган холда ва одатдаги пархезга риоя қилсангиз хам бир йилда ўртача 3 килограммгача вазн олишингиз мумкинлигини англатади.
Нима қилмоқ керак?
Ўз пархезингизни кўриб чиқиш ва калорияси камроқ овқатларни истеъмол қилиш талаб этилади. Вазн ташлашни режалаштирган бўлсангиз тез углеводларни истеъмолини камайтиринг, ёки хеч бўлмаса истеъмол қилинаётган калорияларни хисобини чиқаринг ва кунлик нормадан ошириб юборманг. Унутманг хатто енгил туюлган ўзгаришлар хам узоқ муддатли перспективада катта ижобий натижаларга олиб келади. Кунлик рационингизни 60-100 килокалорияга камайтириш ва озиқланишни соғломлаштириш орқали орқали Сиз узоқ муддатга жисмоний формангизни сақлаб туриш учун мустахкам фундамент қурган бўласиз.     

Мускул массаси камаяди
30 ёшдан кейин инсон танасида мускул массасини камайиши аста-секин бошлансада, бу жараён 50 ёшдан кейин кескин тус олади - йилига 15% га. 2013 йилги текширув натижаларига қараганда 40 ёшгача ва ундан кейинги ёшдаги одамлардаги мускул массаси 16,6 % дан  40,9 % гача фарқ қилади.  
Мускул массасини бир меёрда ушлаб туриш учун организм бир қанча калория сарф этади. Ёшга хос ўзгаришлар, жисмоний зўриқишнинг йўқлиги, тестостерон даражасининг камайиши мускул массаси миқдорига салбий таъсир этади. Мускулларни йўқотиш билан бирга метаболизм хам камайиб, ортиқча вазн олиш эхтимоли ортади.
Нима қилмоқ керак?
Агар сиз шу вақтга қадар хам спорт билан шуғулланмаган бўлсангиз, хозир айни пайти. Куч машқларини бажариш ва кўп миқдорда оқсилли пархезга ўтиш мускул массасисини ортишига олиб келади.

Гормонал фон ўзгаради
Аёлларда 35 ёшдан кейин эстрогенлар ишлаб чиқарилиши камайиб, менструал танаффус ва климаксга тайёрганлик кўрила бошлайди. Эстрогенлар ортиқча бўлганда ёғ тўқимаси кўпайгани каби, унинг камайиши хам тана вазнига салбий таъсир этади. Менопауза даврига яқин абдоминал ёғ, глюкоза ва инсулин миқдори ортади. Эркакларда хам тестостерон миқдори 30 ёшдан кейин камая бошласада, 40 ёшга келиб бу анча сезиларли бўлади. 1991 йили ўтказилган текшириш натижаларига кўра 39 ёшдан кейин эркин (оқсил билан боғланмаган) тестостерон миқдори йилига 1,2% га камая боради. Депрессия, жинсий майлнинг ва мускул массасини камайиши ва ёғ миқдорини ортиши – буларнинг бари тестостерон даражаси камаяётгани белгиси хисобланади.
Нима қилмоқ керак?
Қалқонсимон бези – кўплаб гормонлар ишлаб чиқарувчи аъзони текширтиринг. 40 ёшдан кейин 20% га яқин аёлларда буқоқ безида муаммо пайдо бўлади. Агар Сизда сабабсиз тез толиқиш ва ортиқча вазн олиш каби шикоятлар кузатилса гормонал тахлиллар топширинг – унинг натижаларига қараб, врач билан маслахатлашиб, ортиқча вазндан қутулиш учун гормонал терапия олиш керак керак эмаслигини хал қилинг. Ундан ташқари тестостерон кўпайтириш учун табиий воситалар истеъмол қилинг, шакарсиз кўп оқсилли пархезга ўтинг, жисмоний юкламалар қилинг ва стресс холатларидан узоқроқ юринг.


www.gepamed.uz