Кучли иссиқ ва дим хаво, енгил кийиниш ва вентилятор рўпарасида ўтириш – булар барчаси тананинг тери юзасидан кўп миқдорда сувнинг парланиб чиқиб кетишига сабаб бўлади. Организм сувсизланганини қандай аниқлаш мумкин ва жиддий муамоларга сабаб бўлиши мумкин бўлган сувсизланишининг олдини олишнинг қандай усуллари бор. Фанда бунга дегидратация дейилиб, қуйида булар хакида тўхталиб ўтамиз:
Кучли чанқоқ хуружи.
Аар сиз ўзингизни қорақум туяси каби хис қилиб, сувга хеч хам қониқмаётган бўлсангиз, бунга жиддий эътибор бериш керак – организм нима сабабдан бунчалик кўп сув талаб қилаяпти. Булар хаммаси жиддий сувсизланиш бошланаётганини билдиради. Кўпинча бу холат спиртли ичимлик истеъмол қилиш ортидан ривожланади.
Оғиз қуруқшаши.
Оғизнинг кучая бораётган қуриши, тилни танглайга ёпишиб қолиётгандай хис қилиш – организм сувсизланишини асосий белгиларидан бири. Бундай пайтда ширин газировка, кофе ёки чой билан организмни алдаб қўйиш нотўғри – сизга сув керак.
Тери қуруқшаши.
Тери шак-шубхасиз тананинг саломатлиги ва ўзини хис қилишини бахоловчи кўзгу вазифасини ўтайди. Организмда кечадиган барча жараёнларнинг индикатори хисобланади. Терини қуруқшаши ва кепакланиши ичилаётган сув миқдорининг камайиб кетганини билдиради.
Кўзларнинг қуриши.
Кучли дегидратация хатто кўз ёши йўлларини қуриб қолишига сабаб бўлади. Бу кўзларга худди қум тиқилиб қолаётгандай хис қилишга ва кўзларнинг қичишишига сабаб бўлади. Бу холат айниқса контакт линзалардан фойдаланувчи одамлар учун янада асоратли кечиши мумкин.
Сийдикнинг рангини тўқариши.
Сувсизланинг сийдик рангининг ўзаришига – унинг оч сомонсимон сариқ рангдан тўқ қахрабо рангигача сабаб бўлиши мумкин. Бу холат ва ажратилаётган сийдик хажмини камайиб кетиши – сувсизланишнинг аниқ белгилари хисобланади.
Бўғимлардаги оғриқлар.
Сувсизликнинг узоқ давом этиши бўғимларда оғриқ бўлишига сабаб бўлади. Бунга сабаб тоғайларнинг 80 фоизи сувдан таркиб топганидир. Бўгимларнинг «ғичирлаши» сувнинг кам истеъмол қилинаётганини белгиси хисобланади.
Хроник чарчаш.
Сувсизланинг кислород алмашинувини бузилишига – организм гипоксиясига сабаб бўлади. Ўз навбатида бу хроник толиқишга олиб келади. 8 соатлик уйқуни етишмаслиги сувсизланишни яна бир белгиси.
Юракнинг тез уриши.
Сувни кам миқдорда қабул қилиш, қоннинг қўйиқлашувига, унинг организмдаги хажмини камайишига олиб келади. Ўз навбатида юрак ва бошқа аъзоларнинг зўриқиши ва кислород дефицити сабабли гипоксик-ишемик ўзгаришларига сабаб бўлаи.
Мускул массасининг камайиши.
Спорт врачлари ва тренерлар жисмоний машқлар пайтида доимо сув ичиб туришни тавсия этади. Негаки инсон мушаклари 50-60 фоизи сувдан таркиб топган. Мускул хажмининг камайиб кетишини олдини олиш учун спорт билан шуғулланаётганингизда, айниқса соғлом озишни мақсад қилган бўлсангиз сув ичишни канда қилманг.
