ЧАҚАЛОҚЛАР ХАҚИДА НИМАНИ БИЛИШ КЕРАК -1.

ЧАҚАЛОҚЛАР ХАҚИДА НИМАНИ БИЛИШ КЕРАК -1.

Болани дунёга келиши – бу хам стресс ва хам бир дунё қувонч хисобланади. Балки кўкрак ёшидаги бошқа болачалар билан муомала қилишда етарлича тажрибага эга бўлган ёш оналар хам бордир. Аммо ўз фарзандига келганда хар қандай ота-онанинг хам довдираши турган гап. Қуйида бола туғилгандан кейинги энг хаяжонли чилла даврида ёш ота-оналарга нимага эътибор бериш кераклиги хақида баён этамиз.

Янги чақалоқлар журналлардаги болаларга ўхшамайди.
Туғруқ йўлларида яхшигина «ғижимланган» чақалоқлар юз-кўзлари шишган, айрим жойлари кўкарган, кўзлари қизарган, оёқ-қўллари ингичка, териси қизариб кепакланган, турли тошмалар тошган, қулоқларида  майда қора юнглар билан туғилади. Хаяжонланманг, бир-икки ой ўтиб, болага бироз «жир» битиб, терилари текисланиб, ортиқча туклари тушади. Учинчи ойга ўтиб эса журналлардаги кўргазмали холатга келади. Айрим болачалар эса туғилгандаёқ сохибжамол бўлишади. Аммо хар нарсага тайёр туриш лозим.

Чақалоқлар уйқучи бўлади.
Биринчи 2-3 хафтада чақалоқлар куннинг 16-20 соатини уйқуда ўтказадилар. Уйғонса хам қорнини тўйғазиш учун, ёки памперси алмашинаётганда кўзини очиб, атрофда нималар бўлаётганига назар солиши мумкин холос. Айни шу даврда «қачон уйғонаркин» деб термулиб ўтирмасдан, оналар хам чақалоғини ёнига олиб мизғиб олишни, туғруқ пайтида йўқотилган энергиясини тиклаб олишни унутмаслиги керак. Учинчи хафтадан «байрам», яъни болачанинг турли хил қилиқлари пайдо бўла бошланади.

Чақалоқлар хар хил овозлар чиқариб туради.
Чақалоқлар акса уриши, пишиллаши, ғимиллаши мумкин. Акса уришининг сабаби хона хавосининг қуриб кетиши ва бурун шиллиқ қаватининг қуриши ва боланинг бурун катакларида кўпчиликка таниш «бойлик» ларни пайдо бўлиши кузатилади. Чақалоқлар бурни тор ва эгрилиги кўпроқ ривожлангани учун уларда «ёт таначаларни» мавжудлиги болачаларнинг уйқуси ва овқатланишига халақит беради. Бу хақида болачалар ўзларининг «ягона қуроли» - хайқириғи билан эълон қилиши мумкин. Бундай пайтларда хона намлигини кўтариш ёки бурунга аптекаларда сотиладиган турли хил «денгиз» томчиларидан томизиш мумкин.

Болаларнинг хиқиллаши – доим хам совуқ қотганидан эмас.
Болаларнинг хиқиллашини асосий сабаби овқатланиш жараёнида ошқозонига хавонинг тушиб қолиши хисобланади. Тўлиб турган ошқозоннинг диафрагмани босиб таъсирлаши натижасида бош мияга импульсларнинг узатилиши ва у ердан қайтган жавоб хисобига диафрагма мускулларининг рефлектор қисқариши натижасида хиқичоқ кузатилади. Аслида хиқичоқнинг болага зарарли таъсири бўлмасада у узоқ чўзилиб кетса болани ухлашига халақит бериши мумкин.

Болани чўмилтириш мажбур эмас.
Чақалоқларни чўмилтириш хам катта маросим хисобланади. Агар боланинг киндик жарохати тўла битмаган бўлса, инфекция тушишини олдини олиш учун чўмилтириш тавсия этилмайди. Чақалоқ «каттасини қилиб қўйганда» кран остида илиқ сувда ювиш ёки нам салфеткалар билан тозалаб артса етади. Киндиги битгач эса ванначага солиб хар қанча чўмилтириш мумкин.

Чақалоқлар сузишни билишади.
Чақалоқни ваннада суза олиш қобилияти инсониятнинг болалигиданоқ ташқи дунёга мослаша олиши хақидаги тасаввурларни тасдиқлайди. Болани ванна ва кейинча кичикроқ бассейнчаларда сузишини қайтариб турмаслик, айрим одамларда бу инстинктини йуқолишига олиб келади.

Она ва болани озиқланишини назоратга олинг.
Эмизикли аёлларни хам рухий жихатидан қўллаб қувватлаш, хам озиқланишини минерал ва витаминларга бойитиш, оналардаги хам туғруқдан кейинги депрессияни олдини олади, хам чақалоқни соғлом ўсишини таъминлайди. Акс холда эса кўкрак сути орқали эмизикли аёл организмидаги кўплаб минерал моддаларнинг (шу жумладан кальций ва фосфорни) ювилиб кетиши кузатилади.

Чақалоқ ёнида «стерил зона» хосил қилиш шарт эмас.
Болача билан контактда бўладиган хар бир инсон қўлини яхшилаб совунлаб ювиш талаб этилади. Аммо хамма идишларини кунда қайнатиш, хлорка билан ювиш шарт эмас. Негаки бола организми оддий маиший бактериялар билан ўзи курашишни ўрганиши керак. Аммо болани «манқа, бурни оқаётган, зарарли» қариндошларидан чегаралашни хам унутманг.

Болани сўрғичини оғзингизга солиб тозалаган киши бўлманг.
Болангиз сўрғичга ўрганган бўлса, уни вақти вақти билан чайқаб туриш ёки нам салфетка билан артиб туриш кифоя. Тишларингизни соғлиғига юз фоиз ишонсангиз хам, ичмасангиз ва чекмасангиз хам барибир, болани сўрғичини оғзингизга солиб, ялаб кейин болани оғзига тиқманг.
 
Кўкрак сутини «ёғлироқ» қиламан деб уринманг.

Болани эмизаётган даврда сметана ейиш шарт эмас. Биринчидан, бола ёғли сутни эмишга кийланади, иккинчидан «ёғли» сут қийин хазм бўлади, учинчидан эса ортиқча ёғ онани семиришига сабаб бўлади. Шундай хам бу даврда онанинг гормонал фонида қайта қуришлар кетаётган бўлади. Биринчи ойида чақалоқ 600 грамгача юк олиши кифоя хисобланади.
   
© https://t.me/gepamed_ultra