ГИПОВИТАМИНОЗ

ГИПОВИТАМИНОЗ

Фақат 19 асрнинг охирларига келибгина врачлар айрим касалликларни инсон рационида маълум бир махсулотларнинг етишмаслиги натижасида ривожланиши аниқлашган. Мисол учун, цинга касаллиги асосан консерва махсулотлари истеъмол қилган саёхатчи ва денгизчиларда ривожланган. Рахит касаллиги асосан болалар ва ўсмирларда учраган. Пеллагра касаллиги асосий овқат тури маккажухори хисобланган ўлкаларда кенг тарқалган. Бунда барча хавфли касаллик белгилари бу инсонлар ўз овқатланиш рационини ўзгартиришганда йўқолган. Организмнинг кунлик нормасидан кам миқдорда витаминлар қабул қилиши гиповитаминоз деб аталади. Витаминларсиз яшаб бўлмайди. Витаминлар организмнинг қилич ва қалқони хисобланади. Танадаги миллиард хужайралар витаминлар хисобига фаоллашади. Бошқача айтганда витаминлар моддалар алмашинувини бир меёрда ушлаб турувчи «мустахкам» ва «спортчилар» вазифасини ўтайди.   

Витаминлар хеч қачон якка-якка таъсир этишмайди. Улар доимо команда бўлиб юради. Организмда бирор бир витаминларнинг етишмовчилиги ўзига хос белгилар билан намоён бўлади. Масалан: С витамини етишмовчилиги эркакларда тишларни носозлиги ва тўкилишига олиб келади. Бу витаминнинг ўзлаштирилиши оғиз бўшлиғининг шиллиқ қаватиданоқ бошланади. С витамини организмда биринчи скрипкани ўйнайди. Бу витаминсиз организмнинг касалликлар ва стрессдан қутулиши қийин бўлади. С витамини организмда борлиги билан эмас, кўпроқ йўқлиги билан намоён бўлади: сочлар тўкилади, тирноқлар синади, мускуллар бўшашади, кўриш ўткирлиги пасаяди, қон томирлар девори нозиклашиб, суяклар синувчан бўлиб қолади.
Барча витаминлар одам организмига озиқ-овқатлар орқали киради. Фақат D витаминигина қўшимча терида синтезланиши мумкин. Статистика бўйича 50-70% ахолида гиповитаминоз холати кузатилади. Бу айниқса В гурухи ва D витамини етишмовчилигида кўринади. Бундай пайтларда синтетик витаминлар ёрдамга келади. Негаки табиий витаминларнинг ўз камчилиги бор. Масалан витамин В1 нинг кунлик нормасини қабул килиш учун кунда битта қора буханка нон ейишингиз керак, витамин С нинг нормал дозасини тўлдириш учун кунда 3 килограмгача цитрус мевалар ейиш керак. Биз айтган витаминларни бу махсулотларда мавжудлигига хеч ким кафолат бермайди. Хулоса қилиб айтганда организмда витаминлар балансини тўлдиришни битта йўли қолаяпти, у хам бўлса овқат рационини табиий ва синтетик витамин комплекслари билан бойитиш.




© www.gepamed.uz